3915695_1006116

Burgerschap in de klas

De blog van juf Hannah

Je ziet ze wel eens voorbijkomen op social media… Een poll waarbij je gevraagd wordt om bijvoorbeeld op jezelf te reflecteren. Met regelmaat vul ik er één in. Ik denk even na over de vraagstelling, klik op het antwoord wat op dat moment het beste bij me past en ga fluitend verder naar de volgende post. 

Mensen geven graag hun mening.  Ik hoor het op straat over het weer, in de groepsapp van sport, in de supermarkt over de nieuwe indeling van de schappen en in het verkeer naast mijn eigen man.

Natuurlijk ook op school. Ouders geven hun kind voor 5 dagen in goed vertrouwen af. Niet gek dat er ook meningen zijn om te delen.

Op Kwieb staat er ook een Poll functie. Ik had dit nog nooit in gezet maar wilde er graag een keer gebruik van maken. Maar wanneer kun je nou zoiets inzetten? 

Ik gooide er bij de kleuters op maandag een poll uit over het aanbod van de vrijdag die erop volgde. Kinderen konden samen met hun ouders kiezen uit: “een discomiddag”, “samen iets koken”, “een gezamenlijk buitenspel”  “een weeksluiting in de groep” en een vrij in te vullen activiteit. 

Op de dagen die volgden las ik een artikel over burgerschap. Hierin wordt beschreven dat burgerschap al begint bij het jonge kind. Het is onze taak als leerkracht om de kritische en zelfbewuste burger in onze kinderen wakker te maken. Maar hoe doen we dat zonder moralistisch sturend te zijn?  

Het antwoord blijkt mogelijk in de vraagstelling te liggen. In de vraagstelling zou je gebruik kunnen maken van de volgende lijn: “Als ik…”, “dan wil ik…”, “zodat ik…” Op deze wijze vul je nog niets in. Hmm. Ik merk dat hier ook voor mij nog wat te leren valt. Ben ik te sturend geweest in de poll? Ik besluit om het te zien als een leerproces en mij de komende tijd hierop te focussen. Wat gebeurt er bij kinderen wanneer er meegedacht kan worden over een in te vullen activiteit? Natuurlijk gebeurt dat veel vaker, maar dat is in het moment, op de dag zelf. 

Bij aankomst zie ik kleuters, zo klein als ze zijn, overleggen wanneer ze net het plein opstappen. Waar heb jij op gestemd? Ineens lijkt het schoolplein op een politieke bijeenkomst. Onderling wordt de gekozen activiteit verdedigd en worden argumenten aangedragen waarom het voor hen het beste antwoord was. Ik kijk ervan op hoeveel dit losmaakt bij kinderen, en vooral: hoe vaardig ze hierin al zijn. 

Er wordt gevraagd wat de tussenstand is. Samen bekijken we die woensdag de poll en zien dat er een gelijke stand is. 

Gelijk komt de vraag: “Wat doen we als er een gelijke stand is Hannah?”   Ehm, daar had ik nog niet over nagedacht. Ik leg de vraag terug: Wat stellen jullie voor? Sommige kinderen noemen dat de oudsten in de groep meer rechten hebben. De jongere kinderen komen in opstand. “Dat is niet eerlijk - wij zitten hier ook!  Wij willen ook wat leuks doen!” Wordt er geroepen. Het groepje kinderen (dat toevallig zelf ook de oudsten in de groep zijn) gaan toch maar akkoord. Maargoed… Wat doen we dan? We laten het nog even in het midden. Bij het hek krijg ik een vraag van een ouder: Is er al bekend wat jullie gaan doen vrijdag? Ouders hebben natuurlijk thuis de poll ingevuld en ook nieuwsgierig naar de uitkomst. Ik vertel even kort hoe we ervoor staan. Mooi om te zien hoe het ook onder ouders leeft. Zo klein als mijn vraagstelling voorafgaand leek, zoveel effect als het heeft! Ouders zijn door de poll ook betrokken bij het proces. Wanneer ouders deel uitmaken van het proces is het bereik groter. Het platform van een uit te werken thema is ineens niet alleen maar iets van school, maar van ons allemaal. 

Het verwoorden van de meningen en argumenten gaat de dagen erop verder. Voor sommigen is dit gemakkelijk, voor anderen is “gewoon” een antwoord - echter daagden de andere kinderen hen dan uit om het verder uit te leggen. Ook horen deze kinderen van de rest in de groep hoe zij dit verwoorden en oppakken. 

De kinderen die deelnemen aan het gesprek zijn ACTIEF aanwezig. Ik zie een hoge betrokkenheid. Kinderen willen óók weten wat er gebeurt en wat er speelt. Die nieuwsgierigheid zit van nature in de mens. Vervolgens komt er een idee waar iedereen mee instemt: “Wanneer er een gelijkspel is, gaan we loten”. 

Uiteindelijk bleek dit niet nodig, er was geen gelijkspel meer op het moment dat de poll sloot. De discomiddag kon doorgang vinden. 

Ik had niet verwacht dat de aan de start van de week nog zo’n ogenschijnlijk eenvoudige vraagstelling zoveel leermomenten zou opleveren. Ook opvallend dat de groep als GROEP met elkaar heeft overlegd, en dat ik als groepsleiding eigenlijk een grote stap achteruit deed. Ik ben van plan om volgend schooljaar voorafgaand aan een thema een poll op te zetten. Hoe en wat, dat bedenk ik nog of nee... Ik laat me we weer verrassen door de kennis en kundigheid van de kinderen zelf. 

Tot de volgende keer!

Hannah

KORZAK (kinderarts, pedagoog en kinderboekenschrijver - 1878-1942):

“Het kind is al een inwoner, een burger en reeds mens. Het zal het niet pas worden, het is er al een. Een kind heeft een lange geschiedenis, eigen herinneringen en gedachtenissen. De kinderjaren - dat is een reëel leven. Niet een voorbereiding.”

Tags